ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
(Ένας Αξιωματικός πολεμιστής, αντιστασιακός, στα χέρια της χούντας)
Ο Παπανικολάου, έλαβε μέρος στον Ελληνοΐταλικό Πόλεμο, στη συνέχεια εντάχθηκε στον Ε.Δ.Ε.Σ Αθηνών. Πήρε μέρος στον εμφύλιο και ως Διοικητής Λόχου Πεζικού προήχθη επ’ ανδραγαθία. Συμμετείχε στον πόλεμο της Κορέας ως Διοικητής Λόχου και Υπασπιστής του Τάγματος, και τιμήθηκε με αμερικανικά, κορεατικά και ελληνικά παράσημα.
Στη δικτατορία είχε συμμετοχή σε ενέργειες όπως περιγράφει ο ίδιος στη συνέχεια σε κείμενο που παρέδωσε. Στην απομαγνητοφωνημένη συζήτηση διακρίνεται κάποια δυσκολία του Παπανικολάου σε λεπτομέρειες και έτσι εξηγείται και η επιμονή του απ’ αρχής να καταφεύγει στο κείμενό του, καθώς και οι διευκρινίσεις του συντάκτη σε αγγύλες.
«Ο ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΡΙΝ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ
Το έτος 1957, μετά την αποφοίτησή μου, από την Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, επρόκειτο να τοποθετηθώ ως Ταγματάρχης στο τμήμα Επιχειρήσεων του Τρίτου Επιτελικού γραφείου του Γ.Ε.Σ. όπως με πληροφόρησε στη Θεσσαλονίκη ο Αρχηγός του Γ.Ε.Σ. Στρατηγός Νικολόπουλος Πέτρος.
Παρουσιασθείς στο Γ.Ε.Σ. (Σεπτέμβριος 1957), αφού είχα αποφοιτήσει και απo το Σχολείο Γενικής Μορφώσεως, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου μου εγνώρισε ότι δεν θα τοποθετηθώ στο 3ο Επιτελικό γραφείο, αλλά στο 2ο για να αντικαταστήσω τον Αντισυνταγματάρχη Παπαδόπουλο Γεώργιο, ο οποίος όπως μου είπε ο Αρχηγός, δεν ασχολείται στο γραφείο με τα θέματα της Υπηρεσίας, παρά μόνο με συνωμοσίες και την Δέσποινα, υπάλληλο τότε της Κ.Υ.Π. Την ίδια γνώμη είχε και ο Διευθυντής του 2ου Ε.Γ., όταν παρουσιάσθηκα για να αναλάβω υπηρεσία και πρόσθεσε ειρωνικά ότι ο Παπαδόπουλος είναι ο “Νασερίσκος” της Ελλάδος, υποδηλώνοντας ότι κινείται συνωμοτικά στον κύκλο των Αξιωματικών που εθεωρούντο ότι ήταν μέλη του Ι.Δ.Ε.Α. (Οργάνωση που είχε αδρανήσει μετά το πέρας του εμφυλίου πολέμου).
Κατά την παραλαβή του Γραφείου (Τμήματος) στο οποίο ετοποθετήθην, ο Παπαδόπουλος απέφυγε να με ενημερώσει για σοβαρά θέματα σχετικά με το αντικείμενο, με το οποίο ησχολείτο το τμήμα τούτο του 2ου Ε.Γ., προφανώς γιατί με θεώρησε ως όργανο του Αρχηγού, με τον οποίο δεν είχε αγαθές σχέσεις λόγω του ότι ο Αρχηγός είχε υπόψιν του τις συνωμοτικές ενέργειές του και δια τούτο τον αντικατέστησε και επιπλέον αντιτίθετο ως προς της μελλοντικές του επιδιώξεις και ως προς τις πολιτικές του πεποιθήσεις, παρά το γεγονός ότι ο υποφαινόμενος, ως νομιμόφρων Αξιωματικός, ουδέποτε είχα εκδηλώσει τις πολιτικές και κομματικές μου προτιμήσεις. Ως δε πληροφορήθηκα αργότερα, η Χούντα του Παπαδόπουλου με θεωρούσε ως “Δημοκρατικό” Αξιωματικό με στόχο οι επίορκοι και συνωμοτούντες αυτοί αξιωματικοί, όργανα ξένων δυνάμεων, να διακόψουν παρά τα προσόντα μου την περαιτέρω καριέρα μου.
Με την μετάθεσή του από το 2ο Ε.Γ., ο Παπαδόπουλος αφήρεσε, όπως διαπίστωσα αργότερα, μερικούς φακέλους με θέματα σοβαρά, με τα οποία ησχολείτο το τμήμα τούτο.
Με την τακτοποίηση των φακέλων, την οργάνωση και διευθέτηση του γραφείου μετά την απομάκρυνση του Παπαδόπουλου, ανακάλυψα μερικά πρόχειρα ανυπόγραφα πληροφοριακά σημειώματα με ονόματα αξιωματικών που ο Παπαδόπουλος είχε χαρακτηρίσει ως αριστερών φρονημάτων, καθώς τους θεωρούσε αντίθετούς του για τις μελλοντικές του επιδιώξεις. Μεταξύ αυτών θυμάμαι και τον τότε Συνταγματάρχη και μετέπειτα Υποστράτηγο Τεθωρακισμένων Οικονομίδη Φαίδωνα, έναν εξαίρετο πολεμιστή στο ΕΛ ΑΛΑΜΕΙΝ αξιωματικό. Τα εν λόγω αξιοκατάκριτα σημειώματα κατέστρεψα με την έγκριση του Αρχηγού Γ.Ε.Σ. Στρατηγού Νικολόπουλου.
Στο τμήμα τούτο την εποχή εκείνη (1958), υπηρετούσε ως υφιστάμενος ο συμμαθητής μου Ζαχαρόπουλος Παναγιώτης. Επίσης στο 2ο Ε.Γ./ Γ.Ε.Σ. υπηρετούσε, προ της τοποθετήσεώς μου εκεί, ως προϊστάμενος της ομάδας Ασφαλείας Γ.Ε.Σ ο Λοχαγός ΣΕΊΔΑΣ (φίλος και συνεργάτης αρχικά του Παπαδόπουλου, μετέπειτα όμως διέκοψαν τις σχέσεις τους, ίσως γιατί διαφώνησαν ως προς τις δραστηριότητές τους). Ο εν λόγω Λοχαγός και ο Ζαχαρόπουλος με εντολή του Αρχηγού του Γ.Ε.Σ. και του διευθυντού του 2ου Ε.Γ., παρακολουθούσαν τις κινήσεις των αξιωματικών του Επιτελείου, ιδιαίτερα όσων εθεωρούντο ότι ανήκαν παλαιότερα στον Ι.Δ.Ε.Α. και κυρίως όσων είχαν επαφές με τον Παπαδόπουλο, καθώς υπήρχαν πληροφορίες ότι ήταν επικεφαλής μιας συνωμοτικής κινήσεως νέων αξιωματικών και ότι είχε επαφές με ξένα στοιχεία.
Στις αρχές του 1959, αν θυμάμαι καλά, ο Λοχαγός Σεΐδας μου ανέφερε ότι παρακολουθώντας τις κινήσεις του Παπαδόπουλου, διαπίστωσε συχνές επαφές του με αξιωματικούς και σε μία από αυτές ήσαν συγκεντρωμένοι οι Παπαδόπουλος, Κωτσέλης, Λέκας, Μέξης, Ρουφογάλης, Καραπιπέρης και άλλοι, τα ονόματα των οποίων δεν θυμάμαι, και ότι όπως πληροφορήθηκε, κατ’ αυτήν σχεδίαζαν ενέργειες με σκοπό μελλοντικό πραξικόπημα. Στη συγκεκριμένη δε συγκέντρωση παρευρίσκετο και ένας ιδιώτης.
Συνέστησα στον Λοχαγό Σεΐδα να υποβάλει σχετική αναφορά, την οποία και όντως υπέβαλε στον Αρχηγό του Γ.Ε.Σ. Στρατηγό Νικολόπουλο, ο δε Αρχηγός τη διαβίβασε προς διενέργεια Ε.Δ.Ε στον Στρατηγό Βλάχο, ο οποίος και απεφάνθη, να παραπεμφθούν οι εν λόγω αξιωματικοί σε συμβούλιο προς επιβολή ποινών, με το ερώτημα της αποτάξεως. Παραδόξως η πρόταση του Στρατηγού Βλάχου δεν είχε συνέχεια.
Μετά την μεταπολίτευση ρώτησα τον Στρατηγό Νικολόπουλο γιατί δεν είχε συνέχεια η πρόταση του Στρατηγού Βλάχου. Μου απήντησε ότι δεν του το επέτρεψε η Κυβέρνηση Καραμανλή. Ως προς το σημείο τούτο, ήτο γνωστό ότι ο Παπαδόπουλος ήταν γραμματέας μιας επιτροπής με τους Στρατηγούς Βέλιο, Νάτσινά, Γωγούση, Καρδαμάκη, τους Αρχηγούς της Χωροφυλακής και Αστυνομίας καθώς και του Διευθυντή του Στρατιωτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Καραμανλή, Βέρρο Διονύσιο, η οποία επιτροπή ενημέρωνε την Κυβέρνηση για τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας.
Έχω τη γνώμη ότι ο Αρχηγός του Γ.Ε.Σ. Νικολόπουλος με τις αναφερθείσες ενέργειες του, όντως ήθελε να εκκαθαρίσει την εποχή εκείνη το Στρατό από τους συνωμότες και επίορκους αξιωματικούς, υποπτευόμενος ότι εκινούντο βάσει σχεδίου ξένων δυνάμεων, για την αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών της χώρας και την επιβολή δικτατορίας με δικαιολογία δήθεν κομμουνιστικής απειλής. Για τη στάση του αυτή, είναι προφανές ότι αποστρατεύθηκε και αντικαταστάθηκε από τον προσκείμενο στη Χούντα Στρατηγό Καρδαμάκη.
ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
Την 21η Απριλίου 1967 υπηρετούσα ως Αντισυνταγματάρχης στο 25ο Σύνταγμα Πεζικού ΔΡΑΜΑΣ ως υποδιοικητής, με διοικητή τον Συνταγματάρχη Γκόλια Κων. Διοικητής της 2ας Μεραρχίας ήταν ο Στρατηγός Κεχαγιάς.
Την 21η Απριλίου η μονάδα τίθεται σε συναγερμό. Ουδείς στο Σύνταγμα γνώριζε μέχρι την επομένη την αιτία και ως εκ τούτου ουδεμία αντίδραση εκδηλώθηκε εκ μέρους των μονάδων, δεδομένου ότι εθεωρήθη ότι το πραξικόπημα θα είχε την έγκριση του Βασιλέως, πράγμα βεβαίως αναληθές εκ των υστέρων.
Μετέπειτα όταν πληροφορήθηκα ότι το πραξικόπημα το έκανε ο Παπαδόπουλος του οποίου εγνώριζα από την Κατοχή ακόμα το ποιόν , τον χαρακτήρα και τις συνωμοτικές του ενέργειες, εξεδήλωσα την δυσφορία και αντιπάθειά μου προς την Χούντα και μέσα στη μονάδα και στην πόλη της Δράμας και προς τον Νομάρχη Γεώργιο Γαβαλά.
Αργότερα, πριν αναχωρήσω από τη Δράμα με μετάθεση, συζήτησα τις απόψεις μου με τους υπηρετούντες στη Μοίρα Πυροβολικού Ταγματάρχη Γρηγόρη Βλάχο και το λοχαγό Ζαρκάδα οι οποίοι ήταν επίσης αντίθετοι προς τη Χούντα.
Τον Μάιο 1967 με τη μετάθεση του Διοικητού Συνταγματάρχου Γκόλια στο ΓΕΣ, παραμένω ως Διοικητής του συντάγματος και τον Ιούνιο του 1967, με τις κρίσεις αξιωματικών του Μαρτίου, προάγομαι κατ` εκλογήν στον βαθμό του Συνταγματάρχου. Για την προαγωγή μου με πληροφόρησε πρώτος ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος , που είχε υπογράψει το Διάταγμα, όταν στη διάρκεια της περιοδείας του στη Θράκη, επισκέφθηκε και επιθεώρησε το Σύνταγμα. Επειδή είχαμε πληροφορηθεί την αντίδραση του Βασιλέως προς το πραξικόπημα, του ανέφερα με σημασία ότι “ Το Σύνταγμα θα είναι στας διαταγάς Σας”
Καθ` όλη τη διάρκεια από το Μάιο 1967 έως το Σεπτέμβριο 1967 που μετετέθην δυσμενώς στο Σύνταγμα Επιστρατεύσεως στο Αμύνταιο, σε επαφές μου με πολίτες της Δράμας, εξεδήλωνα την αντίδρασή μου προς τη Χούντα. Εκτός τούτου παρά τις διαταγές που εστέλοντο από το Γ.Ε.Σ. προς τους διοικητές των μονάδων, να περιέρχονται την ύπαιθρο και να εκφωνούν προπαγανδιστικούς λόγους υπέρ της “ Επανάστασης, ουδέποτε συνεμορφώθην. Οταν δε ένας λοχαγός της Κ.Υ.Π. μου υπέδειξε ότι πρέπει σε μία εκδήλωση στο στάδιο της Δράμας (σχολική εορτή) να μιλήσω και να αναφερθώ στο “ εθνικό έργο της Χούντας, τον απέπεμψα.
Φυσικό επακόλουθο της στάσης μου αυτής την εποχή εκείνη προς τη Χούντα, ήταν να παρακολουθούμαι από τα γραφεία πληροφοριών και να μετατεθώ δυσμενώς στο Αμύνταιο, αντικατασταθείς από το συμμαθητή του Παπαδόπουλου Συνταγματάρχη Γεώργιο Ντενίση, αδελφό του Χουντικού Στρατηγού Αθαν. Ντενίση. Ο τελευταίος αυτός την 13η Δεκεμβρίου, με την κίνηση του Βασιλέως, συνέστησε στον αδελφό του να παραμείνει με το Σύνταγμα στο πλευρό της Χούντας.
Στη μονάδα μου στο Αμύνταιο καθώς και στους κατοίκους της πόλης προσπάθησα να καταστήσω τη θέση μου σαφή, σχετικά με την αντιπάθεια μου προς τη Χούντα. Συνεπεία της στάσης μου αυτής, το 2ο επιτελικό Γραφείο του Α΄ Σώματος Στρατού, παρακολουθούσε τη συμπεριφορά μου, ιδιαίτερα δε όταν πληροφορήθηκε τη δυσμενή κριτική μου για την απόσυρση της Μεραρχίας από την Κύπρο.
Επίσης όπως με ενημέρωσε ο Διοικητής του τμήματος Χωροφυλακής Αμυνταίου Μοίραρχος Γεώργιος Νικολόπουλος, ο οποίος είχε επίσης δυσμενή μετάθεση λόγω υπηρεσίας του κοντά στον Πρωθυπουργό Κανελλόπουλο, ο διοικητής τής εκεί εδρεύουσας επιλαρχίας αρμάτων επίλαρχος Κρουνίδης έδωσε εντολή στο γραφείο πληροφοριών της επιλαρχίας να με παρακολουθεί.
Ο ανωτέρω Μοίραρχος Νικολόπουλος, ο οποίος είχε πληροφορηθεί και εκτιμήσει την Εθνική και στρατιωτική μου δράση και τη στάση μου έναντι της Χούντας, μου έκανε γνωστό επίσης περί τα τέλη Σεπτεμβρίου, ότι όπως είχε ακούσει, ο στρατηγός Γεώργιος Περίδης θα έκανε κίνημα υπέρ του βασιλέως προς αποκατάσταση του Δημοκρατικού Πολιτεύματος.
Τη θέση μου απέναντι στη Χούντα είχε πληροφορηθεί και ο τότε Λοχαγός Γεώργιος Καρούσος, που υπηρετούσε στο Α΄ Σώμα Στρατού και ένα μήνα περίπου προ της 13ης Δεκεμβρίου παρουσιάστηκε στο γραφείο μου στο Αμύνταιο, όπου μου κατέστησε σαφές ότι και αυτός ήταν εναντίον της Χούντας.
Σχετικά με την κίνηση του Βασιλέως την 13η Δεκεμβρίου 1967, δεν με είχε
ενημερώσει κανείς. Επιστρέφοντας περί την 12η ώρα από μία επιθεώρηση στο γραφείο μου, ακούω τα γεγονότα από το ραδιόφωνο και αμέσως θέτω σε συναγερμό τη Μονάδα. Απευθύνομαι προς τους άνδρες, τους πληροφορώ σχετικά και στο τέλος αναφωνώ “ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ, ΖΗΤΩ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ”. Όλη η Μονάδα ανταποκρίνεται στην έκκληση και τάσσεται με την ενέργεια του Βασιλέως, εν αναμονή οδηγιών από το Α΄ Σώμα Στρατού.
Περί την 16η ώρα μου τηλεφωνεί ο Συνταγματάρχης Βάρσος, Διοικητής Τεθωρακισμένων στο Α΄ Σώμα Στρατού (Κοζάνη),και μου ζητά να επιβλέψω να κινηθεί μία ίλη αρμάτων για τη Λάρισα προς ενίσχυση της Στρατιάς, κατόπιν διαταγής που είχε αποστείλει προ αρκετού χρόνου στον Διοικητή της Επιλαρχίας αρμάτων Κρουνίδη, ο οποίος καθυστερούσε αμφιταλαντευόμενος, προφανώς δεν είχε πρόθεση να εκτελέσει τη διαταγή, γιατί όπως φαίνεται είχε άλλη εντολή από τη Χούντα του ΓΕΣ, να μη στείλει την ίλη αρμάτων στη διάθεση του Διοικητού της Στρατιάς Κων. Κόλλια, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την υλοποίηση της κινήσεως του Βασιλέως. Κατόπιν τούτου μεταβαίνω με μερικούς άνδρες της Φρουράς στο γραφείο του Διοικητού της επιλαρχίας Κρουνίδη και τον διατάζω ως Φρούραρχος, να στείλει αμέσως την ίλη, την οποία και απέστειλε μετά μισή περίπου ώρα (Χρόνος προετοιμασίας),
ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
————————————————————————————-
Μετά την 13η Δεκεμβρίου και την αποτυχία της κινήσεως του Βασιλέως, γίνονται ανακρίσεις εις βάρος μου χωρίς να με καλέσουν να απολογηθώ. Με αποστρατεύουν με τον αυτό βαθμό του Συνταγματάρχου με την εγκύκλιο 9/68 ΦΕΚ 28/24-1-68.
Μετά την αποστρατεία μου επανέρχομαι στην Αθήνα, έδρα της μόνιμης κατοικίας μου, όπου επιδιώκω να συνδεθώ με αποστράτους και αποτάκτους από τη Χούντα αξιωματικούς, με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη δημιουργηθείσα κατάσταση και την περαιτέρω πορεία. Πληροφορούμαι την απόφαση ορισμένων Ανωτάτων αξιωματικών για τη δημιουργία αντιστασιακής οργανώσεως κατά της Χούντας.
Συναντώ τον Ταγματάρχη Γρ, Βλάχο, έχω επαφές με τον συμμαθητή μου Αναστ. Μπούρα, το Συνταγματάρχη Ζερβογιάννη, το Συνταγματάρχη Περιβολιώτη. Επίσης επισκέπτομαι το Στρατηγό Βαρδουλάκη στο σπίτι του. Συναντώ το Στρατηγό Τζανετή, τον οποίο σεβόμουν και εκτιμούσα βαθύτατα. Με τη συζήτηση κατάλαβα ότι ήταν αισιόδοξος για αλλαγή του καθεστώτος και όπως μου είπε ,ήταν βέβαιος ότι όλοι οι αποστρατευθέντες και αποταχθέντες αξιωματικοί θα επανέλθουν στο Στρατό.
Συναντώ τον τ. Αντιεισαγγελέα Αλεξ. Φλώρο και διαπιστώνω ότι είναι εναντίον της Χούντας,
Έρχομαι σε επαφή με τον Ταξίαρχο Πανουργιά, πραγματοποιούμε μερικές συναντήσεις, συζητάμε για την κατάσταση και για την οργάνωση που είχε δημιουργηθεί και που τότε ακόμα δεν είχε λάβει όνομα. Ο Στρατηγός Πανουργιάς με φέρνει σε επαφή με τον καθηγητή Υψηλάντη (ανήκε στην ομάδα Βενιζέλου). Πραγματοποιώ μερικές συναντήσεις με τον Υψηλάντη, στις οποίες μου γνωρίζει τους ιδιώτες Αναστασιάδη και Καραϊσκάκη, μέλη της ομάδας του και στους οποίους παρουσιάζομαι με το ψευδώνυμο Πετρόπουλος.
Έρχομαι σε επαφή με τον Ταξίαρχο Κων. Παπαγεωργίου και αποφασίζουμε να μεταβώ στη Θεσσαλονίκη, με πρόσχημα επίσκεψή μου στην έκθεση και να συναντήσω το συμμαθητή μου στη Σχολή Συντ/ρχη Ματζάρα, για να με ενημερώσει σχετικά με την ανάπτυξη της οργάνωσης στην πόλη και να του δώσω πληροφορίες και οδηγίες. Συναντώ επίσης το Συντ/ρχη Καλαμάκη και επαναλαμβάνω τις επαφές με τον Συντ/ρχη Περιβολιώτη με την ομάδα του οποίου συνεργάζομαι. Σε συνάντηση με τον Καλαμάκη, συζητούμε για διανομή προκηρύξεων. Πράγματι ύστερα από μερικές ημέρες φέρνει στο σπίτι μου πολλές προκηρύξεις, τις οποίες σκορπίζουμε με ένα αυτοκίνητο στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, με τον Αναστασιάδη.
Συζητώ μαζί τους τη δυνατότητα μελλοντικής χρησιμοποίησης εκρηκτικών, χωρίς να προβούμε σε πράξη. Διακινώ προκηρύξεις και έρχομαι σε επαφή με ιδιώτες με δημοκρατικές πεποιθήσεις. Συναντώ τους Δικηγόρους Γεώργιο Φρατζεσκάκη και Δημήτριο Αναστασόπουλο, στους οποίους αναφέρω για την οργάνωση και τους δίνω προκηρύξεις, αφού βεβαιώθηκα ότι ήταν εναντίον της Χούντας και τους προτρέπω να αναπτύξουν δράση.
Οι ανωτέρω προσεχώρησαν όντως στην ομάδα μου και κατέστησαν μόνιμα και συνειδητά μέλη της οργάνωσης, Μετά τη σύλληψή μου, παρελάμβαναν το Δελτίου Τύπου που εξέδιδε η οργάνωση, το τύπωναν στον πολύγραφο του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου, με τη βοήθεια και συνεργασία του υπαλλήλου και καθηγητού Αγγλικής Δημητρίου Παπανικολάου και το διένειμαν.
Μετά τη σύλληψη των υπολοίπων μελών της οργάνωσης διεκόπη και η έκδοση του Δελτίου. Ο ανωτέρω Δικηγόρος Γεώργιος Φρατζεσκάκης είναι σήμερα Πρόεδρος στον Ε.Ο.Μ.Μ.Ε.Χ. Επίσης συναντώ το Δημοσιογράφο Γεώργιο Καράγιωργα τον οποίο εγνώριζα όταν ήταν ανταποκριτής της εφημερίδας του στην Κορέα, και του έδωσα προκηρύξεις για να τις μεταφέρει όπως μου είπε στους ομογενείς στο Λονδίνο και να ενημερώσει τον Βασιλέα Κωνσταντίνο.
Στη Νομική Σχολή Αθηνών, όπου φοίτησα για ένα διάστημα, προπαγάνδιζα εναντίον της Χούντας.
Τον Ιούλιο του 1968 με επισκέφθηκε ένας τέως διπλωμάτης ονόματι Νικ. Αργυρίου, τον οποίο είχα γνωρίσει σε μία δεξίωση φιλικού μου προσώπου και τον οποίον, όπως μου ανέφερε, η Χούντα είχε απομακρύνει από το Διπλωματικό Σώμα, ως αντιτιθέμενο. Μου εγνώρισε ότι είχε επαφές με πολιτικά πρόσωπα στο εξωτερικό και με το περιβάλλον του Βασιλέως στο Λονδίνο και ότι είχε πληροφορηθεί την αποστρατεία μου και αορίστως τις κινήσεις αποστράτων αξιωματικών για αντίσταση κατά της Χούντας. Μου εγνώρισε επίσης ότι σχεδίαζε την δημιουργία ομάδων εξοπλισμένων με όπλα που θα μετέφερε από το εξωτερικό για την ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος. Μου ανέφερε σε γενικές γραμμές το σχέδιο για τη σύλληψη των πρωτεργατών της Χούντας που το θεώρησα πραγματοποιήσιμο και μου ζήτησε συνεργασία την οποία και του υποσχέθηκα, με την προϋπόθεση ότι θα με έπειθε για τη σοβαρότητα της οργανώσεως και την ετοιμότητα δράσεως των ομάδων του και χωρίς να του αποκαλύψω τη συμμετοχή μου στους Ελεύθερους ΄Ελληνες.
Συναντώ τον Υπουργό Ευάγγελο Αβέρωφ στον οποίο αναφέρω αορίστως ότι ορισμένοι αξιωματικοί και ιδιώτες σκοπεύουν να κινηθούν εναντίον της Χούντας και του ζητώ να μου γνωρίσει τις δικές του απόψεις επ’ αυτού. Με πληροφορεί ότι έχει επαφές με πολιτικά πρόσωπα και άλλους παράγοντες και στην Ελλάδα και το εξωτερικό και ότι προτίθεται να προσεγγίσει τη Χούντα ,δημιουργώντας “ γέφυρα” επικοινωνίας προς εξεύρεση ομαλής πολιτικής λύσεως-Απομάκρυνση της Χούντας το δυνατό ταχύτερο και σχηματισμό Κυβέρνησης από πολιτικά πρόσωπα με πρωθυπουργό κοινής εμπιστοσύνης και προκήρυξη εν καιρώ εκλογών. Προς τούτο με κάλεσε στο γραφείο του όπου και μου διάβασε μία επιστολή του προς τον Παπαδόπουλο με ανάλογες απόψεις, τονίζοντας προς αυτόν τους κινδύνους για τη χώρα από την παράταση της ανωμαλίας.
Συλλαμβάνομαι κατά το τέλος Ιουνίου 1969. Προηγουμένως είχαν συλληφθεί ο Ταγματάρχης Βλάχος και ένας φοιτητής της ομάδας του. Συλλαμβάνονται επίσης ο Αναστασιάδης, ο Καραϊσκάκης, ο Ζερβογιάννης και ο Υψηλάντης, που αργότερα μου εξομολογήθηκε, όταν είμαστε μαζί εξόριστοι στα Κύθηρα, ότι αυτός ομολόγησε στην ανάκριση ότι μου συνέστησε τους Αναστασιάδη και Καραϊσκάκη.
Εγκλείομαι στα κρατητήρια της ΕΣΑ και ανακρίνομαι από τους Θεοφιλογιαννάκο και Χατζηζήση χωρίς να αποκαλύψω τίποτα, παρά την ψυχολογική βία. Με μεταφέρουν μετά 10ήμερο στην Βαρυμπόμπη όπου ήταν κρατούμενοι οι Βαρδουλάκης, Πανουργιάς ,Ζαχαρόπουλος, Τάσος Μπούρας, Μπάλκος, Ξανθάκης, Δεμέστιχας, ο Κίμων Ξυλούρης, οι της ομάδας Βενιζέλου, Περιβολιώτης κ.α,
Μετά 20ήμερο περίπου, περί το τέλος Ιουλίου, με μεταφέρουν πάλι στην ΕΣΑ στην απομόνωση, όπου υφίσταμαι φρικτά βασανιστήρια, ανακρινόμενος από τους Θεοφιλογιαννάκο, Χατζηζήση και όργανα της Ασφαλείας. Ο Θεοφιλογιαννάκος ειδικά, μόλις με μετέφεραν στην ΕΣΑ, με έπιασε από το λαιμό και μου είπε «ρε π…….,ώστε δεν ήξερες τίποτα.”
Επί πολλές ημέρες υποβάλλομαι στο μαρτύριο της ορθοστασίας, της δίψας, τον ξυλοδαρμό, την αϋπνία, σε ψυχικά βασανιστήρια, με τη χρήση παραισθησιογόνων , με αποτέλεσμα να έχω παραισθήσεις, κατάθλιψη, το αίσθημα της ενοχής και τάσεις αυτοκτονίας. Με υποβάλλουν στο μαρτύριο εικονικής εκτέλεσης, καθυβρίζουν τη γυναίκα μου και απειλούν να τη συλλάβουν.
Από την ορθοστασία επί μήνες ήταν πρησμένα τα πόδια μου. Ευρισκόμενος υπό το κράτος της ψυχικής υπερδιέγερσης από τα βασανιστήρια και τα παραισθησιογόνα, χτύπησα το δεσμοφύλακα και προσπάθησα να δραπετεύσω τρέχοντας προς την Αμερικανική Πρεσβεία από το προαύλιο της ΕΣΑ, όταν με μετέφεραν από την απομόνωση στο γραφείο του Δ/του της ΕΣΑ, χωρίς βεβαίως να τα καταφέρω. Με κατηγορούν για τη συμμετοχή μου στη οργάνωση «Ελεύθεροι Έλληνες», σαν βασικό στέλεχος για την πραγματοποίηση επαφών μεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, για μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα μυήσεως προσώπων, κυρίως αξιωματικών, για διανομή προκηρύξεων και για τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών.
Στην ΕΣΑ παραμένω επί περίπου 40 ημέρες, βασανιζόμενος και ταλαιπωρούμενος, σε απομόνωση και στα μέσα Σεπτεμβρίου, με στέλνουν σε άθλια κατάσταση, σε ξενοδοχείο της Δροσιάς, που είχε ενοικιάσει η χούντα για τους κρατουμένους των διαφόρων αντιστασιακών οργανώσεων.
Στο Ξενοδοχείο μας κρατούσαν σε απομόνωση, χωρίς καμία επικοινωνία μεταξύ μας και με κλειστά τα εξώφυλλα των παραθύρων Μας επέτρεπαν να συναντήσουμε τις οικογένειές μας μόνο μία φορά την εβδομάδα και υπό αυστηρή επιτήρηση.
Στη Δροσιά μεταξύ άλλων ήταν έγκλειστοι οι …Ιω.Βάρσος, Βάγιας, Υψηλάντης, Τζαννετάκης, Σακελλαρίου, Σαββούρας, Γιάννης Παπαδόπουλος, Χαμπίμπης και αργότερα οι Νίκος Κωνσταντόπουλος, Βαρδουλάκης, Γιάννης Βαρβιτσιώτης, Γιάννης Τσιριμώκος κ.ά.
ΕΠΟΧΗ ΕΞΟΡΙΑΣ
————————–
Στις 21 Απριλίου 1970 εξορίζομαι στα Κύθηρα μαζί με άλλους συναδέλφους της οργάνωσης, μεταξύ των οποίων και οι Υψηλάντης και Αναστασιάδης. Στις 15 Ιουνίου 1970, επειδή η Χούντα είχε υποψίες ότι επρόκειτο να δραπετεύσω με μεταφέρουν στο Κερασοχώρι Ευρυτανίας, όπου επίσης ήταν εξόριστοος ο Αναστασιάδης και οι Ταξίαρχοι Παπαγεωργίου και Παπαδόπουλος καθώς επίσης ο Αρης Μπουλούκος και ο πρώην βουλευτής Γιώργος Παπαδημητρίου.
Τον Οκτώβριο παθαίνω γαστρορραγία, εξ αιτίας όλων αυτών των δοκιμασιών και ταλαιπωριών. Μεταφέρομαι στο Νοσοκομείο Καρπενησίου και εν συνεχεία στο ΝΙΜΙΤΣ στην Αθήνα. Μετά τη θεραπεία μου, με οδηγούν εκ νέου στο Κερασοχώρι. Λόγω της κατάστασης της υγείας μου, στις 23 Δεκεμβρίου με μεταφέρουν στο Θέρμο Τριχωνίδος, όπου είχαν εξοριστεί και οι Πανουργιάς, Βαρδουλάκης, Παπαθανασίου, Μητσάκος , Σταυρίδης, Σαβούρας , Έσερλμαν κ,α
Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο Θέρμο, μας επισκέφτηκε μία φίλη μας Αμερικανίδα, η Jane Morris, που στο παρελθόν δίδασκε Αγγλικά στο γιό μου. Είχε μάθει την περίπτωση μου και ήρθε από την Αμερική για να μας συμπαρασταθεί. Της δώσαμε πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση στην Ελλάδα και της αναθέσαμε να μεταφέρει σχετικές επιστολές μας σε Αμερικανούς πολιτικούς και ομογενείς φίλους μας που ήταν γνωστοί για την αντιπάθειά τους προς τη δικτατορία (Fullbright κλπ). Της έδωσα επίσης μία επιστολή μου για τον νυν Στρατηγό Ορέστη Βιδάλη, που εργαζόταν τότε στην Αμερική και ανέπτυσσε δραστηριότητα εναντίον της Χούντας. Η εν λόγω Αμερικανίδα δημοσίευσε σε Αμερικανική εφημερίδα, μετά την επιστροφή της, επιστολή διαμαρτυρίας για την υποστήριξη της Χούντας από την Αμερικανική κυβέρνηση.
Στο Θέρμο υφίσταμαι νέα γαστρορραγία και με μεταφέρουν πάντοτε υπό συνοδεία, στο Νοσοκομείο Αγρινίου και εν συνεχεία στο Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών. Απελευθερώνομαι την 23η Δεκεμβρίου 1970[1] με την αμνηστία που έδωσε ο Παπαδόπουλος σε όλους τους κρατουμένους και επιστρέφω στο σπίτι μου στην Αθήνα. Στο διάστημα που ήμουν ελεύθερος μέχρι τον Μάιο του 1973 που συνελήφθην και πάλι ήμουν υπό παρακολούθηση. Την περίοδο αυτή, (από τον Οκτώβριο του 1972 μέχρι το Μάιο 1973), παρακολουθώ μαθήματα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην Α.Σ.Ο.Ε.Ε.. Στις επαφές μου με τους φοιτητές, εξεδήλωνα πάντοτε την αντίθεσή μου προς το δικτατορικό καθεστώς.
Συναντήθηκα με τον Ναύαρχο Ροζάκη και συζήτησα ενδεχόμενη κίνηση του Ναυτικού, όπως είχα ακούσει. Επίσης με τους Λοχαγούς Κώστα Χαραλαμπόπουλο και Μιχάλη Βαρδάνη, που ήρθαν στο σπίτι μου για να με επισκεφθούν και να συζητήσουμε την περαιτέρω στάση μας. Είχα επίσης επαφές με συναδέλφους και ιδιώτες που είχαν φυλακισθεί και εξοριστεί από τη Χούντα.
Στο διάστημα από τον Ιανουάριο μέχρι τις 15 Μαϊου 1973, ήρθε δύο φορές ο Ιπποκράτης Σαβούρας στο σπίτι μου, όπου μου ανέφερε αορίστως για δημιουργία νέας αντιστασιακής οργανώσεως και ότι είχε υπ’ όψιν του ορισμένα άτομα που θα δεχόταν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Μετά την τελευταία αυτή συζήτηση δεν ξανασυναντηθήκαμε. Εν τω μεταξύ είχα λάβει μία επιστολή από άγνωστο αποστολέα, στην οποία ανεφέρετο ότι με διόριζαν υπαρχηγό της οργάνωσης με το ψευδώνυμο “ Ελευθερωτής”.
Με τα γεγονότα του Ναυτικού συλλαμβάνομαι και κρατούμαι στην Ασφάλεια Αθηνών, σε πλήρη απομόνωση. Είχαν επίσης συλληφθεί και οι Σαβούρας, Σπυριούνης, Ζαρκάδας, Βασιλικόπουλος, καθώς και οι Πανουργιάς και Βαρδουλάκης, οι οποίοι αργότερα αφέθησαν ελεύθεροι.
Κατηγορούμαι για συμμετοχή στο κίνημα του Ναυτικού και στην οργάνωση ΕΑΝ, στην οποία εφέρετο ως αρχηγός ο Σαβούρας .Στην Ασφάλεια παραμένω επί δυόμιση μήνες, ανακρινόμενος και υφιστάμενος ψυχολογική βία από τους αστυνόμους Μάλλιο και Μπάμπαλη. Παραπέμπομαι στο Στρατοδικείο με την κατηγορία, πρόκληση εκρήξεων, παράνομη κατοχή οπλισμού, διανομή προκηρύξεων και διάπραξη διαφόρων αξιοποίνων πράξεων.
Καταδικάζομαι σε φυλάκιση 2 1/2 ετών και εγκλείομαι στις φυλακές Κορυδαλλού. Αποφυλακίζομαι στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1973 με τη γενική αμνηστία από τον Παπαδόπουλο.
Την ημέρα της απελευθερώσεως μας κάλεσα στο κελί μου τους κρατουμένους συναγωνιστές της πτέρυγάς μας και τους απεύθυνα χαιρετισμό για τους αγώνες και τις θυσίες τους για την υπεράσπιση της ελευθερίας του λαού μας και των δημοκρατικών θεσμών.
Συλλαμβάνομαι εκ νέου, για τρίτη φορά, τον Νοέμβριο του 1973 με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Την προηγουμένη ημέρα της εξέγερσης, είχα πάει στο Πολυτεχνείο και είχα συνομιλήσει με μερικούς φοιτητές για τα αιτήματά τους. Με τη σύλληψή μου με οδηγούν στην ΕΣΑ, όπου με κρατούν επί μία εβδομάδα, χωρίς ανάκριση και εν συνεχεία με μεταφέρουν στις Στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου. Μετά τη νέα γαστρορραγία που έπαθα στη φυλακή, με στέλνουν στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο, όπου κρατούμαι σε ένα δωμάτιο στην πτέρυγα ψυχασθενών, χωρίς η οικογένειά μου να γνωρίζει που βρίσκομαι.
Μετά ένα μήνα περίπου κατορθώνω να στείλω μήνυμα στη γυναίκα μου με τη βοήθεια ενός γιατρού, τον οποίο συνάντησα αργότερα και έμαθα ότι ήταν ο γαστρεντερολόγος Τάσος Εμμανουήλ. Με τη βοήθεια της Αδελφής προϊσταμένης του Νοσοκομείου με βρίσκουν η γυναίκα μου και η αδελφή μου.
Τελικά την 23η Δεκεμβρίου 1973 με αφήνουν ελεύθερο, αφού όμως προηγουμένως με οδηγούν στην ΕΣΑ, όπου μου γίνονται συστάσεις και απειλές από τον Ταγματάρχη Σπανό.
.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005
-. Τάξη 1940 Β΄ της σχολής ευελπίδων. Έτσι;
Π. Έτσι.
-. Πως πήγατε στο Ζέρβα;
Π. Δεν πήγα στον Ζέρβα. Στην κατοχή {ήμουνα} εδώ στον ΕΔΕΣ, όχι στον Ζέρβα.
-. Πολεμήσατε στις επιχειρήσεις του Ζέρβα κατά των Γερμανών; Στο τέλος {μου δίνετε} τα χαρτιά.
Π. {διαβάζει σημείωμά του}… το Νοέμβρη του 1942, ήταν μαχητικό στέλεχος στις Ένοπλες Δυνάμεις Βοιωτίας με πολλαπλές επικίνδυνες αποστολές κατά των στρατευμάτων κατοχής. Και έφερε πάντα εις πέραν με κίνδυνο, πολλάκις, αυτή της ζωής του. Το ανωτέρω (…) του ΕΔΕΣ της κατοχής. Ένα αυτό.
-. Άρα πήρατε μέρος σε επιχειρήσεις κατά των Γερμανών.
Π. Ναι. Βεβαίως. Βεβαίως.
-. Εκεί είχατε γνωρίσει τον Σπύρο τον Μουστακλή;
Π. Και επίσης, καταζητούμενος σαμποτέρ (…) …
-. Θα τα βρω εγώ στα χαρτιά. Εσείς μπορείτε να μου πείτε ποιους γνωρίσατε στον Ζέρβα από τον Λύτρα, τον Καρούσο, τον Μουστακλή; Τους συναντήσατε αυτούς;
Π. Τον Καρούσο βεβαίως. Και τον Μουστακλή.
-. Είχατε πάει σε επιχειρήσεις κατά των Γερμανών μαζί με αυτούς;
Π. Μαζί με αυτούς όχι. Όχι μαζί με αυτούς.
-. Πρέπει να τη βγάλετε {τη σχολή}το ’40 …
Π. Το ’40 με τον πόλεμο.
-. Μετά τον πόλεμο τι κάνατε;
Π. Μετά τον πόλεμο πήγαμε στην αυτήν, στην κατοχή, τις οργανώσεις.
-. Στον εμφύλιο πόλεμο παίρνετε μέρος;
Π. Από την αρχή. Από το ’45.
-. Ως αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού;
Π. Το 1949 απάνω στο … κατέλαβα τον Στρατιωτικό χώρο της περιοχής (…) μου κάνανε τέσσερις αντεπιθέσεις εν συνεχεία εκεί οι Κασαντζάδες (…)
-. Μετά όταν περάσανε τα χρόνια συναντήσατε κανέναν από τους {αντιπάλους}…
Π. Εν συνεχεία λοιπόν μετά τον συμμοριτοπόλεμο, το ’53, που φύγαμε από εδώ πέρα …
-. Εθελοντής στην Κορέα;
Π. Όχι εθελοντής. Έγινε το εξής για το πώς πήγα. Εγώ δεν ήτανε να πάω στην Κορέα, αλλά ο στρατηγός ο Ιωάννου , που ήτανε ο μέραρχος και αυτοί που κάνανε (…) και μάλιστα ήτανε ο Δουμάκης {να φύγει} που ήτανε σε άδεια και ως αρχαίος λοχαγός είχα το τάγμα. Πήγα λοιπόν εκεί και μας είπε ότι «Έχουμε διαταγή από την κυβέρνηση να στείλουμε μονάδα στην Κορέα γιατί πρέπει να πάνε.» Και απευθύνθηκε σε μένα και μου λέει «Εσύ Παπανικολάου, θα πας στην Κορέα, θα σε θεωρήσω φίλο μου.» Και του λέω «Στην Κορέα.» Και έτσι πήγα στην Κορέα. Αυτός το είπε επίτηδες. (…). Και έτσι πήγα στην Κορέα. Εκεί πρώτος ο Αρκούσης και …
-. Τώρα κοιτάζοντας πίσω στρατηγέ, έχετε μετανιώσει για καμιά από αυτές τις συμμετοχές σε αυτούς τους πολέμους;
Π. Κοίταξε να δεις για το θέμα αυτό, κανείς δεν τον θέλει τον πόλεμο βεβαίως, έτσι δεν είναι; Αλλά ήμουνα περήφανος γιατί πολέμησα για την πατρίδα. Πρώτον αυτό και δεύτερον τώρα παρ’ όλες τις απώλειες που είχαμε, στην Κορέα θα μπορούσα να είχα σκοτωθεί και εγώ να πούμε, θεωρώ ότι καλά πήγαμε. Διότι αν δεν πηγαίναμε στην Κορέα δεν θα παίρναμε ούτε ένα (…). Λοιπόν για να πάρουμε μέρος έλεγε η κυβέρνηση αυτή «{Αν δεν πάμε} στην Κορέα, δεν επρόκειτο να πάρουμε ούτε ένα δολάριο από το σχέδιο (…).» Έτσι λοιπόν καλά πήγαμε στην Κορέα.
-. Όταν περάσανε τα χρόνια συναντήσατε συναδέρφους σας από τη σχολή ευελπίδων ή άλλους αξιωματικούς που ήτανε με το μέρος του κομμουνιστικού στρατού στον εμφύλιο πόλεμο;
Π. Ναι. Τον συμμαθητή μου τον Νικηφόρο. Μπράβο. Τον Νικηφόρο.
-. Τι λέγατε με τον Νικηφόρο;
Π. Με τον Νικηφόρο ήτανε το εξής. Στη σχολή ευελπίδων αυτός ήτανε γερμανόφιλος και με τους κομμουνιστές ας πούμε, και εγώ αγγλόφιλος ήμουνα με τους … Πως τους λέτε εσείς;
-. Τον Βενετανόπουλο και κάποιον Παπαγιάννη τους είχατε συναντήσει; Ήτανε πιο αρχαίοι από εσάς;
Π. Όχι, όχι. Δεν τους θυμάμαι.
-. Στη σχολή ευελπίδων λειτουργούσε Συμβούλιο Τιμής όταν ήσασταν εύελπις;
Π. Συμβούλιο Τιμής δεν το …
-. Σταδιοδρομήσατε κανονικά στρατηγέ μετά την Κορέα ως αξιωματικός;
Π. Βεβαίως. Βεβαίως.
-. Πότε αποστρατευτήκατε;
Π. Στην αρχή του ….
-. Τι κάνατε και σας αποστρατεύσανε;
Π. Εκεί ήμουνα διοικητής συντάγματος και μόλις έμαθα ότι έγινε η κίνηση του βασιλέως πήρα το στρατό και τους αξιωματικούς …
-. Το κάνατε διότι ήσασταν ή γιατί ήσασταν αντιχουντικός;
Π. Όχι. Πρώτα αντιχουντικός βεβαίως. Μόλις έγινε το πραξικόπημα ο Παπαδόπουλος (…)
-. Παπαδόπουλο λέτε τον αρχηγός του Γ.Ε.Σ.;
Π. Του Γ.Ε.Σ. ναι. Και μου λέει «Παπανικολάου, όταν τελειώσει τώρα η σχολή πολέμου θα έρθεις στο Γενικό Επιτελείο και …» Τελειώνω λοιπόν τη σχολή πολέμου (…), γιατί αυτός δεν ασχολείται παρά με τη Δέσποινα και με συνομωσίες (…)
-. Από τότε είχε δεσμό με την Δέσποινα … Μη μιλάμε μαζί στρατηγέ. Από τότε είχε δεσμό με τη Δέσποινα; Πριν το 1957;
Π. Ναι.
-. Δεν ήτανε Ιδεάτης ο Παπαδόπουλος;
Π. Πρέπει να ήτανε.
-. Εσείς ήσασταν;
Π. Όχι. Εμένα μου είχε πει ένας αξιωματικός – ακόμα στο ’45 – το ’58 λοιπόν όταν {έγραφε} στο 2ο Επιτελικό Γραφείο σημειώματα, σημειώματα κατά κάποιον τρόπο, μου έλεγε ότι ο τάδε αξιωματικός ας πούμε ήτανε αυτός ένας ξάδερφος αξιωματικού …, ο άλλος είναι αριστερός γιατί διάβαζε να πούμε με το ‘Βήμα’ και τα ‘Νέα’ και εν τω μεταξύ αυτός ήτανε (…)
-. Θέλετε να πείτε ότι ο Παπαδόπουλος κράταγε ατομικό αρχείο;
Π. Ναι βεβαίως.
-. … αρχείο με φακέλους αξιωματικών;
Π. Ναι είχε γράψει αυτός. Δηλαδή είχε αυτός {αρχείο} και έγραφε για τον τάδε αξιωματικό ότι είναι αριστερός γιατί, ας πούμε ένας ξάδερφός του ήτανε στο ΕΑΜ. Άλλος διότι διάβαζε το ‘Βήμα’ και τα ‘Νέα’. Λοιπόν, μετά το 1958 ένας λοχαγός ήτανε στις ομάδες Ασφάλειας Στρατεύματος και αυτός παρακολουθούσε τους αξιωματικούς μέσα στο Επιτελείο και γενικότερα.
-. Ο Ζαχαρόπουλος;
Π. Όχι, όχι. Ο Ζαχαρόπουλος ήτανε εντάξει. Ο Ζαχαρόπουλος ήτανε συμμαθητής μου. Τώρα αυτός έχει πεθάνει.
-. Δεν πειράζει.
Π. Αυτό το ανέφερα, απλώς το ανέφερα …
-. Πως τον λέγανε;
Π. Δεν χρειάζεται να το γράψεις. Μαλώσανε με τον Παπαδόπουλο και τον είχε ο αρχηγός τού Επιτελείου να παρακολουθεί τον Παπαδόπουλο και όλους όσους ήτανε μαζί με τον Παπαδόπουλο. Το 1958 λοιπόν αυτός ο λοχαγός έρχεται και μου λέει «Είδα τον Καραπιπέρη …» έναν συγγενή τού αρχηγού … δεν έγινε τίποτα.
-. Ποιος επενέβη και δεν έγινε τίποτα;
Π. Αυτό δεν το ξέρω.
-. Ο Καραμανλής προφανώς. Το ξέρω από άλλη μεριά. Γιατί δεν το λέτε;
Π. Λοιπόν πρόσεξε να δεις. Μετά την μεταπολίτευση (…) …
-. Τον Νικολόπουλο.
Π. Τον Νικολόπουλο. «Α…» μου λέει «… και κυβέρνηση.» «Ποια κυβέρνηση;» του λέω. Αλλά μετά όμως …
-. Και ο Κωνσταντόπουλος.
Π. Δεν τον ξέρω τον Κωνσταντόπουλο.
-. Του Ελεύθερου Κόσμου, αργότερα, τον εκδότη.
Π. Είχε λοιπόν αυτή την επιτροπή {ο Καραμανλής} και ο Παπαδόπουλος …
-. Ήτανε πολύ ισχυρός;
Π. Ναι. Επίσης και επί κυβερνήσεως Παπανδρέου. (…) πάλι δεν έπαθε τίποτα. Και μάλιστα τον ρωτάγανε ας πούμε (…) και ότι τον είχε …
-. Με τον Παπαδόπουλο είχατε μία τάξη διαφορά; Έτσι δεν είναι;
Π. Ναι.
-. Αυτός ήτανε στα ΤΕΑ επί κατοχής; Που ήτανε;
Π. Επί κατοχής; Όχι δεν ήτανε.
-. Όχι στα ΤΕΑ, τα Τάγματα Ασφαλείας, πως τα λέγανε;
Π. Ναι. Δεν ξέρω εάν ήτανε στα Τάγματα Ασφαλείας, αλλά πάντως σε κάποια οργάνωση ήτανε. Σε κάποια οργάνωση ήτανε. Λέγανε – λέγανε δεν ξέρω – ότι στην αρχή αυτός ήτανε στον ΕΛΑΣ, ΕΑΜ να πούμε, ΕΛΑΣ και τα λοιπά. Αυτός μετά το ’42 (…) και ο Παπαδόπουλος είχε δικές του οργανώσεις, συνωμότης ήτανε.
-. Γραμματέας της Διοικούσας Δέσμης του ΙΔΕΑ; Ξέρετε;
Π. Έχω ένα βιβλίο σχετικά με αυτά, δεν ξέρω εάν είναι μέσα …
-. Θα μου το δώσετε μετά;
Π. Όχι, να δω μια στιγμή.
-. Ξέρετε τον Καζακόπουλο τον Πέτρο;
Π. Δεν ξέρω. Ο Καζακόπουλος ήτανε υποστράτηγος. Ο Καζακόπουλος ήτανε πολύ καλός.
-. Πέτρο τον λέγανε. Που ήταν στο 3ο Σώμα Στρατού.
Π. Τι έγινε στο 3ο Σώμα Στρατού;
-. Εκεί παραιτήθηκε. Το ’65 όταν βγήκε ο Παπανδρέου.
Π. Όταν βγήκε ο … Δεν ξέρω, εγώ υποστράτηγο τον ήξερα. Αυτό μου φαίνεται ότι είναι μέσα {στο βιβλίο} ή …
-. Θα ολοκληρώσετε για τον Παπαδόπουλο όταν σας παρέδιδε στο 2ο γραφείο του Γ.Ε.Σ.;
Π. Ναι. Τελικά σου είπα ότι δεν μου παρέδωσε τίποτα, είχε πάρει τους φακέλους και τα μόνα που είχε αφήσει ήτανε αυτά τα σημειώματα.
-. Άρα τον Παπαδόπουλο τον προστάτευε με κυβερνητική εντολή ο μηχανισμός εξουσίας εκείνης της εποχής. Έτσι δεν είναι;
Π. Ναι.
-. Να έρθουμε λίγο στην δικτατορία. Τι συνέβη και εσάς σας αποστρατεύουνε στις 13 του Δεκέμβρη στο κίνημα του βασιλιά;
Π. Γιατί έλαβα μέρος … Α πρόσεξε. 13 του Δεκέμβρη λοιπόν περίπου κατά τις 3 με 4 η ώρα, αφού είχα κάνει την συγκέντρωση και είπα ‘Ζήτω το έθνος’ ας πούμε ‘Ζήτω ο Βασιλιάς’, ούτε βασιλικός ήμουνα, ούτε αυτός … Με παίρνει ο Καρούσος στο τηλέφωνο … Όχι. Με παίρνει ο Βάρσος στο τηλέφωνο και μου λέει, ότι δώσανε μια διαταγή στα τεθωρακισμένα που ήτανε στο Αμύνταιο, εμένα με διώξανε από το …, δεν ξέρανε, από το σύνταγμα στη Δράμα και πήγα στο Αμύνταιο που ήτανε σύνταγμα επιστρατεύσεως. Λέει, δώσανε μια διαταγή σε αυτόν τον Κουρουνίδη που ήτανε {εκεί}, στείλανε μια ύλη στη στρατιά κάτω στον στρατηγό τον Κόλια. Λοιπόν τον παίρνω στο τηλέφωνο και μου λέει «Κοίταξε να δεις τι είχε κάνει αυτός. Δέστε την ύλη.» Πηγαίνω στο γραφείο του μαζί με δύο στρατιώτες ακόμα και πάω μέσα και είχε αυτός τους αξιωματικούς, τους είχε συγκεντρώσει στο γραφείο και του λέω «Μόλις πήρα μια διαταγή να γυρίσεις (…) κατά τις 4.30 η ώρα μόλις πήρα τον λόχο, την ύλη σε άριστη κατάσταση. Και αυτός στο τηλέφωνο λέει «Είχαμε εδώ πέρα έναν προδότη …» Τελικά λοιπόν όντως έγινε αυτό και στείλανε ένα συμμαθητή τού Παπαδόπουλου να κάνει ανακρίσεις, έτσι, χωρίς εμένα … ούτε που με ρωτήσανε, τίποτα. Και όντως ο Σταματάς να πούμε ήτανε να εκτελέσει τη διαταγή της μεραρχίας. Κι ο Βάρσος ήτανε τότε απάνω διοικητής τεθωρακισμένων. Με αποστράτευσαν.
-. Πόσους είχανε αποστρατεύσει τότε στρατηγέ;
Π. Που να θυμάμαι τώρα.
-. Δεν θυμάστε;
Π. Όχι. Εν τω μεταξύ πριν να γίνει αυτό το κίνημα του βασιλέως, πριν από λίγο δέκα, δεκαπέντε ημέρες νωρίτερα, με είχε πάρει ο Καρούσος. Όχι. Είχε έρθει ο Καρούσος στο γραφείο μου. Και αυτός ήτανε εκεί πάνω, κάπου εκεί υπηρετούσε ο μακαρίτης. Και όπως κατάλαβα από το σύνταγμα από τη Δράμα κάτω, για να με στέλνουν στο σύνταγμα του Αμυνταίου δεν ήμουνα δικός τους.
-. Ποιον λέγανε Μπάκακα;
Π. Τον Παπαδόπουλο.
-. Τον Γεώργιο Παπαδόπουλο τον δικτάτορα;
Π. Ναι, Μπάκακα. Οι συμμαθητές του από τη σχολή ευελπίδων.
-. Αυτό ακούγεται για πρώτη φορά, γιατί τον λέγανε Μπάκακα;
Π. Ήτανε χοντρός αυτός, ποιος το ξέρει. Λέγαμε για τον Καρούσο και έλεγε αυτός να πούμε ότι είναι εναντίον της καταστάσεως.
-. Στρατηγέ σας συνέλαβαν τρεις φορές επί δικτατορίας. Πέστε μου δύο λόγια για την κάθε φορά.
Π. Την πρώτη φορά λοιπόν με πιάσανε για τους Ελεύθερους Έλληνες. Αρχές Ιουλίου του ’69.
-. Γιατί τι είχατε κάνει;
Π. Κοίταξε να δεις τι είχα κάνει. Μου είχανε στείλει στο σπίτι… πρώτα πρώτα μιλάγαμε με τον Πανουργιά για προκηρύξεις. Να πετάξουμε τις προκηρύξεις.
-. Τις πετάξατε;
Π. Λοιπόν, είχαμε επαφή με τον Πανουργιά, με συνέστησε στον (…), της οικογενείας Υψηλάντη λέω. Ήτανε στο ΠΑΚ και μου συνέστησε να πούμε έναν, δύο μάλλον και ερχόντουσαν να βοηθήσουνε στην αντίσταση. Πήρα αυτούς τους δύο και πετάξαμε τις προκηρύξεις με ένα αυτοκίνητο.
-. Αυτή είναι μια αντιστασιακή πράξη συγκεκριμένη. Κύριε Παπανικολάου αυτό που λείπει για τις δραστηριότητες των Ελευθέρων Ελλήνων είναι η γνώση τέτοιων ενεργειών. Τι έκαναν οι Ελεύθεροι Έλληνες; Όχι συναντήσεις και συζητήσεις. Τι δραστηριότητες αντιχουντικές έκαναν; Αυτή είναι μία συγκεκριμένη {πράξη}. Μπορείτε να μου πείτε άλλες;
Π. Εγώ είχα έναν κύκλο με δικηγόρους και τα λοιπά. Όταν μας πιάσανε εμάς, συνέχισαν αυτοί να γράφουν και να διανέμουν τα δελτία ειδήσεων και τα λοιπά, εναντίον της χούντας.
-. Ονόματα μπορείτε να μου πείτε;
Π. Ήτανε ο Φραντζεσκάκης, αρχηγός ο Φραντζεσκάκης και τα έχω γράψει. Δεν θυμάμαι τώρα ονόματα απ’ έξω. Και μάλιστα ο Πανουργιάς μίλησε με τον Φραντζεσκάκη γι’ αυτό που είχα πει. Σε αυτούς τους δύο παρουσιάστηκα με άλλο όνομα, όχι το δικό μου και τα λοιπά και τους είπα «Κοιτάξτε να δείτε να βάλουμε καμιά στράκα στρούκα …» έτσι ακριβώς και τα λοιπά. «Εγώ μπορώ, ξέρω ‘γω …, ξέρω να τους εκπαιδεύσω.»
-. Να τους εκπαιδεύσετε σε εκρηκτικούς μηχανισμούς;
Π. Ναι, ναι. Τελικά όταν με πιάσανε και πιάσανε και αυτούς, δεν ξέρω πως, λέγανε το τάδε όνομα, και φαίνεται ότι όταν πιάσανε και αυτούς και πιάσανε και τον Υψηλάντη και Φωταϊδη και τα λοιπά … Ο Καλαμάκης μου έστειλε στο σπίτι τις προκηρύξεις. Είχανε πιάσει και εμένα και μπορεί να τους είπανε ότι αυτός είναι το τάδε όνομα …
-. Κύριε Παπανικολάου θα μου πείτε πώς ξεκίνησαν οι συλλήψεις στους Ελεύθερους Έλληνες; Δεν το ξέρω, δεν το έχω ακούσει πουθενά. Πως ξεκίνησαν οι συλλήψεις;
Π. Δεν ξέρω ποιον πιάσανε πρώτα. Λένε ότι ο Καλαμάκης …, αυτός ήτανε υπέρ της χούντας, δεν ξέρω πως αρχίσανε να τους πιάνουνε. Λένε ότι ένας φοιτητής, από έναν φοιτητή ο οποίος είχε ρίξει προκηρύξεις και τα λοιπά, δεν ξέρω… Έναν φοιτητή, λέει, πιάσανε …
-. Είχε ακουστεί ότι πιάσανε πρώτα φοιτητή και από κει και μετά άρχισε το ξήλωμα. Αλλά και για τον Καλαμάκη; Είχε λεχθεί και εγώ προσωπικά αρνούμαι να το πιστέψω ότι ο Καλαμάκης είπε για την οργάνωση, ο κουμπάρος σας στην δική του συνέντευξη λέει ότι ο Καλαμάκης
έγινε αρχηγός της Κ.Υ.Π. επί χούντας, είναι λάθος.
Π. Επί χούντας;
-. Επί χούντας. Είναι λάθος. Και ότι αυτός κάρφωσε τους Ελεύθερους Έλληνες. Βέβαια εγώ ξέρω το εξής, ότι ο Καλαμάκης έγινε μετά.
Π. Ναι, μετά.
-. Επί Καραμανλή.
Π. Ναι. Όχι στην Κ.Υ.Π.. Δεν ήτανε στην Κ.Υ.Π..
-. Τέλος πάντων δεν …
Π. Ναι, δεν είναι …
-. Δεν ευσταθεί η πληροφορία αυτή.
Π. Έτσι έγινε. Και επίσης ότι αυτός …ο Καλαμάκης ο μακαρίτης, εκεί στο Κολωνάκι με αυτόν που είχε – αυτόν τον φοιτητή, δεν ξέρω ποιον – μίλαγε εκεί πέρα. Μίλαγε ο άνθρωπος. Δεν είχε … συνωμότη, έτσι; Και φαίνεται ότι αυτός που είχε μαζί του είχε αρχίσει {να μιλάει} κάπως και άρχισε το ξήλωμα.
-. Πήγατε εξορία τότε;
Π. Βεβαίως.
-. Πόσο καιρό;
Π. Όταν λοιπόν με βασανίσανε στη χούντα, τόσο πολύ που ένας που ήτανε λοχίας Μήνης το όνομα του , δικηγόρος τώρα έτσι;
-. Σας βασανίσανε πιο πολύ από τους άλλους;
Π. Άκου, πρόσεξε. Διότι αυτοί είπανε, όταν πιάσανε αυτούς τους δύο, ότι ο Παπανικολάου μας είπε αυτό και αυτό. Επίσης, δεν ξέρω εάν είναι σωστό, όταν είχε πέσει μια βόμβα, εκείνοι που άκουσαν αυτό το πράγμα, πήγα να πιω καφέ στου Λουμίδη στη γωνία στο Σύνταγμα. Το γκαρσόνι {είπε} «Βρε τους κερατάδες τι έγινε.» και τα λοιπά. Λοιπόν δίπλα μου ήτανε και ο Καράγιωργας ο δημοσιογράφος.
-. Υπηρετούσε τότε;
Π. Όχι, είχε (…). Είχε γράψει και ένα βιβλίο αυτός. Του είπα «Αφού άρχισαν τώρα δεν θα αφήσουν τίποτα.» Οπότε φαίνεται πως αυτό το γκαρσόνι είπε ότι έβαλα εγώ τη βόμβα να πούμε και πήγα να πιω καφέ και τέτοια. Τέλος πάντων.
-. Τον Καράγιωργα γιατί τον συνδέετε;
Π. Ήταν εκεί ο Καράγιωργας.
-. Ναι αλλά γιατί τον συνδέετε με το θέμα το δικό σας;
Π. Όχι, ο Καράγιωργας .. Λέω το εξής για τον Καράγιωργα. Ότι ήτανε αντιστασιακός, έχει γράψει ένα βιβλίο.
-. Ο Καράγιωργας υπηρετούσε στο 7ο Επιτελικό Γραφείο του Γ.Ε.Ν. …υπό τον Νικολόπουλο.
Π. Ποιον Νικολόπουλο;
-. Τον Πήτερ.
Π. Δεν έχει σημασία.
-. Δεν έχει σημασία, απλά σας το λέω επειδή είχε υπηρετήσει στο Ναυτικό επί χούντας.
Π. Είχε υπηρετήσει … Λοιπόν κοίταξε να δεις σε αυτόν τον Καράγιωργα τον Γιώργο, μόλις με πιάσανε εμένα … Είναι ο γιατρός. Είναι ο γιατρός, έτσι είχαμε πει. Τέλος πάντων ούτε πιστεύω ότι ο Καράγιωργας …
-. Ούτε εγώ λέω κάτι τέτοιο, γιατί αυτά γράφονται … Ο Νικολόπουλος τον κατηγόρησε …Να σας το εξηγήσω. Κατηγόρησε τον Καράγιωργα …ότι ενώ επί δικτατορίας υπηρέτησε στο 7ο Επιτελικό Γραφείο του Γ.Ε.Ν, που σημαίνει μια ξεχωριστή επιλογή, μετά τη δικτατορία έβγαλε ένα βιβλίο κατά της δικτατορίας. Αυτό είναι το θέμα. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο.
Π. Εντάξει. Ναι, βεβαίως. Απεναντίας μάλιστα ο Καράγιωργας είχε έρθει και κάτω στην … σαν ανταποκριτής.
-. Δεύτερη φορά πότε σας πιάσανε;
Π. Μετά λοιπόν από αυτό με στέλνουνε εξορία στο Θέρμο Τριχωνίδας . Όχι συγνώμη, στα Κύθηρα. Πρώτα στα Κύθηρα. Εκεί στα Κύθηρα ο Αναστασιάδης, που έχει βγάλει και ένα βιβλίο, ήτανε και αυτός εξορία (…) και πηγαίνει απάνω στο Κερασοχώρι. Και την άλλη μέρα μου τα έλεγε εμένα, «Από εκεί, από τα Κύθηρα με τραβάνε στο Κερασοχώρι, εδώ μετά την κηδεία αυτουνού που πέθανε, μετά από δύο μέρες με πάνε πάλι απάνω στο Κερασοχώρι.» Έφυγε αυτός και παθαίνω γαστρορραγία (…) μετά που θεραπεύτηκα από εκεί με πάνε στο Θέρμο Τριχωνίδας.
-. Πότε απολύεστε;
Π. Μετά από αυτό που έκανε ο Παπαδόπουλος …
-. Την αμνηστία;
Π. Την αμνηστία. Με ξαναπιάνουνε πάλι με τα γεγονότα του Ναυτικού, και με την οργάνωση του Σαβούρα τον Μάιο του ’73.
-. Με τον Σαβούρα εσείς είχατε σχέσεις;
Π. Τον Σαβούρα τον γνώρισα στο Θέρμο.
-. Άρα δεν ήσασταν στην οργάνωση του;
Π. Λοιπόν, τι έκανε αυτός εδώ. Ξέθαψε μια φωτογραφία που είχε της μάνας του και τα λοιπά … Ο ‘Ελευθερωτής’ να πούμε και τα λοιπά, είχε και τον Καλδάρα…
-. Αυτά μετά την σύλληψη σας, μετά τον Μάιο του ’73; Ο Σαβούρας αυτά τα είχε γράψει πριν την σύλληψη σας;
Π. Αυτό ναι. Είπαμε τον γνώρισα στο Θέρμο Τριχωνίδας τον Σαβούρα.
-. Γιατί τον είχανε εξορία εκεί;
Π. Αυτόν τον φέρανε από το …, πως το λένε το νησί απάνω …
-. Σαμοθράκη;
Π. Από την Σαμοθράκη, μπράβο. Τον είχανε στην Σαμοθράκη και τον κατεβάσανε στο Θέρμο. Και εκεί τον γνώρισα τον Σαβούρα. Όταν μας αφήσανε, είχε έρθει τότε ο (…) στο σπίτι μου …
-. Με τους Ελεύθερους Έλληνες είχατε αυτή την επαφή;
Π. Με τους Ελεύθερους Έλληνες.
-. Γιατί, οι Ελεύθεροι Έλληνες με το κίνημα του Ναυτικού είχανε κάποια σχέση;
Π. Μπράβο με τους Ελεύθερους Έλληνες.
-. Ποιος τα σχεδίαζε αυτά από τους Ελεύθερους Έλληνες;
Π. Ποιος τα σχεδίαζε αυτά; Καταρχάς τα …
-. Με τον Βασιλικόπουλο δεν είχατε σχέσεις τότε;
Π. Με τον Βασιλικόπουλο όχι. Με τον Λεωνίδα όχι. Τον γνώρισα …
-. Είχατε με τον Μουστακλή σχέσεις για την υπόθεση του κινήματος του Ναυτικού;
Π. Ναι. Τον είχα δει τον μακαρίτη. Ο Μουστακλής να πούμε με τον Χαραλαμπόπουλο …
-. Τον Χρήστο τον Χαραλαμπόπουλο;
Π. Τον Χρήστο, πως τον λέγανε; Ήτανε τρία αδέρφια … Με πήρε τηλέφωνο ένας από τους δύο …
-. Ο Χρήστος;
Π. Απ’ τους μικρούς. Και τους είπα «Προσοχή, ήρεμα.» Τότε έμενα στο σπίτι, στο Γκιζίκη …
-. Ήτανε πριν ή μετά που έγινε πρόεδρος;
Π. Όχι, προτού να γίνει πρόεδρος. Ήτανε διοικητής του Σώματος Στρατού, δεν ήτανε στη Θεσσαλονίκη;
-. Ο γαμπρός σας ήτανε στρατιωτικός;
Π. Ναι, στρατιωτικός. Τον διώξανε και αυτόν. Λοιπόν …
-. Ένα λεπτό. Πως τον λέγανε τον γαμπρό σας και πότε τον διώξανε;
Π. Τον γαμπρό μου τον διώξανε το …
-. Μετά τον Δεκέμβρη;
Π. Τον Νοέμβρη, όχι τον Δεκέμβρη. Τον Νοέμβριο ήτανε. Και μετά ένα χρόνο τον διώξανε και αυτόν.
-. Πως τον λέγανε τον γαμπρό σας;
Π. Καράσης Αναστάσιος. Αναστάσιος Καράσης. Παλικάρι καλό.
-. Στο ΓΕΣ;
Π. Όχι στο ΓΕΣ.
-. Να το λέτε για να μην τον μπερδέψουμε. Είναι τρεις οι φορές που σας συνέλαβαν;
Π. Αυτή ήταν η δεύτερη φορά. Η τρίτη φορά ήτανε με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Με πιάσανε για τρίτη φορά.
-. Γιατί είχατε επαφές με φοιτητές;
Π. Είχα επαφές με φοιτητές και κυρίως με αυτόν τον Μπεϊπαζόγλου – έναν καθηγητή – (…) Με πιάσανε λοιπόν με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου …
-. Ποια μέρα;
Π. Ποια μέρα; 17 ήτανε αυτά τα γεγονότα, 18 Νοεμβρίου, 19 Νοεμβρίου.
-. Σάββατο ή Κυριακή δηλαδή.
Π. Κάτι τέτοιο. Τότε με πιάσανε. Και με πήγανε πάλι στις φυλακές, από την Ε.Σ.Α. με πάνε στις φυλακές. Εκεί παθαίνω την τρίτη γαστρορραγία. Και μάλιστα ερχότανε η γυναίκα μου να μου φέρνει φαγητό και ενώ είχα γαστρορραγία και με είχανε στο νοσοκομείο μέσα στο (…) «Ρε γιατρέ με έχουνε εδώ πέρα και δεν ξέρει κανείς από την οικογένεια μου που είμαι. Μπορείτε να ειδοποιήσετε από εδώ πέρα την γυναίκα μου;» (…). Τελικά μετά, αργότερα μάθαμε ποιος ήτανε αυτός ο γιατρός… η αδερφή του είχε παντρευτεί τον απεσταλμένο της Αμερικάνικης πρεσβείας εδώ πέρα.
-. Πως τον λέγανε τον γιατρό;
Π. Πέθανε ο γιατρός, μακαρίτης τώρα… Τελικά, μετά όταν έγινε … Πότε έδωσε αμνηστία, που παρέλαβε ο πως τον λένε;
-. Ο Ιωαννίδης;
Π. Ο Ιωαννίδης … κάτι έγινε και με αφήσανε από το νοσοκομείο ελεύθερο. Αλλά τι; Πρόσεξε να δεις τι εγκληματίες ήτανε. «Λοιπόν είσαι ελεύθερος να φύγεις.» {μου είπε} από το νοσοκομείο ο διευθυντής. Τελικά έρχονται δύο Εσατζίδες και μου έκανε, ο αλήτης, θεωρία για να είμαι πατριώτης και «Πρόσεξε καλά, γιατί άμα ξανακάνεις τίποτα …» λέει «… δεν θα ζήσεις ζωντανός.»
-. Ήτανε αξιωματικός της σχολής ευελπίδων;
Π. Της σχολής ευελπίδων.
-. Πολύ νεότερος σας;
Π. Ναι.
-. Χατζηζήσης;
Π. Όχι. Ο Χατζηζήσης και αυτοί… με βασανίσανε. Την πρώτη φορά. Ο Χατζηζήσης και ο …
-. Οι ίδιοι προσωπικά;
Π. Οι ίδιοι προσωπικά. Το έχω αναφέρει και στην αυτή μου. Με είχε πιάσει ο … στη Βαρυμπόμπη. Όταν με έπιασε λοιπόν του λέω «Εγώ δεν ξέρω τίποτα. Δεν έχω ιδέα, τίποτα. Δεν έχω ιδέα.» Και με κατεβάσανε μετά το καλοκαίρι κάτω και με πιάνει ο …
-. Κύριε Παπανικολάου τι γνωρίζετε προσωπικά για τις δραστηριότητες του Σπύρου του Μουστακλή; Για τις βόμβες που έβαζε. Προσωπικά τι γνωρίζετε;
Π. Κοίταξε να δεις, έμαθα ότι ο Σπύρος ο μακαρίτης είχε βάλει βόμβες.
-. Από ποιον το μάθατε.
Π. Από … Δεν θυμάμαι τώρα ακριβώς από ποιους. Μετά έλεγα και το εξής. Όταν χτυπήσανε τον αυτόν με είχανε στείλει στην ασφάλεια, ήμουνα στην ασφάλεια. Και από εκεί λοιπόν μάθαμε ότι είχανε χτυπήσει τον Σπύρο και ότι μίλησε, έτσι, στην ασφάλεια τότε. Θα με πηγαίνανε στην Ε.Σ.Α. και θα με σβήνανε.
-. Σήμερα ξέρουμε ότι ο Σπύρος ο Μουστακλής είχε συνεργασία με τον Τάσο τον Μήνη …
Π. Ναι με τον Μήνη.
-. Και βάζανε βόμβες. Το ξέρουμε αυτό. Εσείς το ξέρατε τότε επί χούντας;
Π. Κοίταξε να δεις, επί χούντας έμαθα ότι ο Σπύρος …
-. Για τον Μιχάλη τον Βαρδάνη επί χούντας ξέρατε τι έκανε; Τότε;
Π. Για τον Μιχάλη τον Βαρδάνη όχι. Ο Μιχάλης ο Βαρδάνης σου είπα ήταν στο σπίτι, έμαθα ότι και αυτός ήτανε αντιστασιακός.
-. Για τον Χρήστο τον Χαραλαμπόπουλο ξέρατε τότε τι έκανε;
Π. Ακριβώς τι έκανε όχι.
-. Για τον Ζερβόπουλο τον Γιάννη;
Π. Τον Γιάννη δεν τον ήξερα καθόλου.
-. Για τον Λύτρα τον Νίκο;
Π. Για τον Λύτρα τον Νίκο και αυτός έμαθα ότι ήτανε στους Ελεύθερους Έλληνες.
-. Και συνελήφθη διότι ο Γρίβας ο Διγενής τον είχε οργανώσει εδώ σε κάποια υπόθεση;
Π. Και αυτό δεν το …
-. Ξέρετε εσείς τίποτα για αυτήν την υπόθεση;
Π. Όχι, όχι. Έγινε το εξής. Όταν λοιπόν ήμουνα στο νοσοκομείο εγώ που με αφήσανε από την …
-. Την πρώτη φορά που είχατε πάθει την γαστρορραγία;
Π. Ναι την γαστρορραγία που ήμουνα στην αυτήν, την πρώτη φορά.
-. Πότε, ποια χρονιά δηλαδή;
Π. Στάσου μια στιγμή να σου πω. Πρόσεξε. Δεν θυμάμαι … Πριν να με πιάσουνε, βέβαια, πριν να με πιάσουνε για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, του Ναυτικού (…)…
-. {Είχατε} συνάντηση με τον Γρίβα στην Ελλάδα;
Π. Στην Ελλάδα ναι. Είχαμε συνάντηση πρώτον στην κατοχή, στην κατοχή και δεύτερον πριν υπηρετούσα … όταν τελείωσα το σχολείο, των αμφιβίων {επιχειρήσεων} του Ναυτικού κάτω …
-. Στο ΔΝΕ ήσασταν; Στο κέντρο Κανελλόπουλος, στο ΚΕΠΑΛ;
Π. Μπράβο. Ήμουνα υποδιοικητής στο Κέντρο Εκπαίδευσης Αμφίβιων Επιχειρήσεων, έτσι. Και ήρθε ο Γρίβας πήρε τον αρχηγό του Ναυτικού και είπε ότι θέλει αξιωματικούς για τα θέματα Αμφίβιων Επιχειρήσεων.
-. Πότε έγινε αυτό; Ποια χρονιά;
Π. Αυτό έγινε το 1966. Εγώ γύρισα το ’65, τέλος του ’65 αρχές του 1966. Πήγα λοιπόν μαζί με έναν άλλον αξιωματικό του Ναυτικού, πήγαμε στην Κύπρο, κάναμε εκτίμηση με τον Γρίβα …
-. Με τον Νικολόπουλο πήγατε;
Π. Ποιον;
-. Ο Νικολόπουλος, ήτανε και αυτός;
Π. Ο Νικολόπουλος ήτανε εκεί. Ήταν εκεί ο Νικολόπουλος. Ένας άλλος, ξεχνάω το όνομα του.
-. Τον Κιοσσέ;
Π. Όχι ο Κιοσσές. Ένας άλλος. Ξέρει ο Νικολόπουλος, δεν τον θυμάμαι εγώ. Λοιπόν, και κάναμε εκτίμηση, σύσκεψη με τον Γρίβα. Μάλιστα πρώτα πρώτα μου είπε να γυρίσω όλες τις Μονάδες και να τους κάνω {μάθημα} και για θέματα … Είχαμε φιλμ εδώ πέρα, είχαμε φιλμ και δείχναμε σε όλες τις μονάδες.
-. Εκεί συναντηθήκατε με τον Λαδά, με τον Δερτιλή που ήτανε και αυτός κάτω;
Π. Όχι.
-. Τον Καρούσο;
Π. Με τον Καρούσο όχι, δεν θυμάμαι. Μου φαίνεται ότι μου είχανε δώσει συνοδό, δεν ξέρω ποιος ήτανε ο συνοδός αυτός. Ήτανε αυτός ο Σεφεράτος … Ήτανε κάτω αυτός;
-. Δεν τον ξέρω.
Π. Δεν ξέρω ποιος ήτανε. Λοιπόν και του είπα του Γρίβα, του λέω «Στρατηγέ εάν τολμήσουνε οι Τούρκοι να κάνουνε απόβαση στο νησί εδώ, την πρώτη μέρα, την πρώτη νύχτα να τους πετάξετε στη θάλασσα.» Διότι δεν μπορούσανε αυτοί να χωράνε, ούτε μια ύλη αρμάτων{δεν μπορούσαν} να βγάλουνε στην ακτή.
-. Υπηρετήσατε καθόλου στην Κύπρο;
Π. Όχι, στην Κύπρο δεν υπηρέτησα. Στην Κύπρο λοιπόν, όταν γύρισα από την Αμερική (…) και μου λέει «Που θες να πας τώρα;» Του λέω «Να πάω σε μονάδα.» του λέω και τα λοιπά. «Αλλά θέλω να στείλεις τον γαμπρό μου …» αυτόν που σου είπα …
-. Τον Βαρδάνη τον ξέρατε τότε;
Π. Τον Βαρδάνη όχι. Όχι δεν τον ήξερα τον Βαρδάνη. Λοιπόν …
-. Στρατηγέ ένα λεπτό, ένα λεπτό. Αυτά το ’66 με τον Γρίβα.
Π. Ναι, ναι.
-. Ο Γρίβας σας καλεί επί δικτατορίας να κατεβείτε στην Κύπρο; Όταν κατέβηκε και αυτός;
Π. Επί δικτατορίας, έτσι αυτό σου είπα. Όταν ήμουνα λοιπόν στο νοσοκομείο και είχα θεραπευτεί από την γαστρορραγία και ένας πολύ φίλος του Γρίβα, ένας αξιωματικός της πολεμικής διαθεσιμότητας {μου είπε} «Κοίταξε να γίνεις καλά και να κατέβεις κάτω, σε θέλει ο Γρίβας.» Αυτός μου είπε.
-. Τον είδατε τον Γρίβα επί δικτατορίας;
Π. Επί δικτατορίας δεν τον είδα μετά. Επί δικτατορίας δεν τον είδα. Και ζήτησα τον Κανελλόπουλο τον Παναγιώτη, τον Κανελλόπουλο τον μακαρίτη και του λέω «Κύριε πρόεδρε …» αυτό και αυτό. Του λέω «Με καλούνε να πάω κάτω. Να πάω;» Μου λέει «Όχι.»
-. Ξέρετε ποιους άλλους είχε καλέσει ο Γρίβας; Για την Κύπρο;
Π. Προσέξτε. Και αντί για μένα λοιπόν μου είπε αυτός ο αξιωματικός «Στείλαμε τον Καρούσο.» Και μετά μου είπε ότι ο Καρούσος κάτι έγινε με τον Γρίβα και τα λοιπά και τον … Μόλις …
-. Ο Καρούσος έφυγε αφού …πέθανε ο Γρίβας.
Π. Μετά.
-. Άλλο αυτό. Είναι γνωστό πώς έφυγε. Εσείς ξέρετε σε ποιους άλλους είχε πει ο Γρίβας να πάνε μαζί του κάτω για την ΕΟΚΑ Β΄;
Π. Όχι, δεν γνωρίζω. Δεν ξέρω. Αλλά αυτός ο τέως αξιωματικός …
-. Πως τον λένε αυτόν;
Π. Δεν μπορώ να σου πω.
-. Δεν τον θυμάστε;
Π. Δεν τον θυμάμαι.
-. Τον ρόλο του Γρίβα πως τον βλέπετε σήμερα; Για το Κυπριακό επί δικτατορίας. Όχι πριν, επί δικτατορίας.
Π. Επί δικτατορίας. Ήτανε ένας καλός πατριώτης. Ο Γρίβας είχε την ‘Χ’ στην κατοχή.
-. Είναι αμφιλεγόμενη όμως.
Π. (…)
-. (…). Εντάξει αλλά η ‘Χ’, η οργάνωση η ‘Χ’ δεν ήτανε επίσημη επί Γερμανών εδώ;
Π. Τι επίσημη; Τι πάει να πει επίσημη;
-. Θέλω να πω ότι την ανεχόντουσαν οι Γερμανοί.
Π. Δεν το ξέρω εάν την ανεχόντουσαν οι Γερμανοί. Δεν νομίζω. Απεναντίας. Δεν το ξέρω αυτό το πράγμα. Κοιτάξτε να δείτε. Αυτό λένε να πούμε οι κομμουνιστές …
-. Εγώ δεν επιμένω. Δεν το κατέχω το θέμα, γι’ αυτό σας ρωτώ.
Π. Αυτό λένε κομμουνιστές. Δεν το ξέρω αυτό το πράγμα. Δεν το ξέρω. Να πω το εξής εδώ. (…) διάφορα εγκλήματα οι κομμουνιστές. Είχανε πιάσει να πούμε ένα παιδί, ο πατέρας του ήτανε κλητήρας, έγινε γιατρός. (…) και μερικοί από την αυτήν, από την αντίσταση, είτε από την ‘Χ’, είτε ξέρω ‘γω από …
-. Μην πάμε σε αυτά, αυτά δεν τελειώνουνε κύριε Παπανικολάου. Εγώ θέλω να μου πείτε εάν εσείς με τον ΕΔΕΣ Αθηνών, γιατί είπατε ότι είχατε οργανωθεί στον ΕΔΕΣ Αθηνών.
Π. Ναι, ναι.
-. Πήρατε όμως μέρος και σε επιχειρήσεις; Τι επιχειρήσεις;
Π. Κάναμε επιχειρήσεις εναντίων των Γερμανών.
-. Τα έχετε καταγράψει πουθενά αυτά; Θα μου δώσετε …
Π. Εγώ θα μπορούσα, κοίταξε να δεις. Θα μπορούσα να πάω να γίνω υπουργός, να γίνω … Δεν θέλω τίποτα. Κανένανε. Και γι’ αυτό ούτε με ενδιαφέρει. Αυτά τα οποία έχω γράψει, τα γράφω μονάχα για τον γιο μου.
-. Τα γράφετε για τον γιο σας, αλλά αυτά ενδιαφέρουν και τις νεότερες γενιές, ενδιαφέρουν …
Π. Ξέρεις τι έλεγε ο Αριστοτέλης; Έλεγε (…). Πάντοτε, έλεγε, εάν ο πολίτης έχει καλό ήθος αυτό είναι αιτία να έχει ακόμα καλύτερο ήθος … Ποιος να δώσει ήθος στον πολίτη τώρα; Οι πολιτικοί, οι δικαστικοί, έτσι; Οι πρυτάνεις;
-. Πάμε λίγο στην μεταπολίτευση.
Π. Ναι.
-. Αποκαθίσταστε στην μεταπολίτευση. Σε τι βαθμό;
Π. Έγινα υποστράτηγος και αντιστράτηγος.
-. Υπηρετήσατε μετά το ’74;
Π. όχι.
-. Θα μου δώσετε {αντίγραφα}από αυτά τα έγγραφα που είναι στο αρχείο σας, να δώσουμε και στο Σύνδεσμο Φυλακισθέντων;
Π. Να δώσετε στο Σύνδεσμο Φυλακισθέντων.
…………………………
[1] Προφανώς κάνει λάθος στην ημερομηνία αφού πιο πάνω γράφει πως την ίδια μέρα μεταφέρεται στο Θέρμο.
